De tentoonstelling “Culture Frite | Frietkot Stories” bij MuFim (Doornik) biedt thematische ruimtes aan. Eén daarvan is ‘Frietjes en muziek’. Vlug! Je hebt tot 18 december de tijd om het te bezoeken... Dan vind je deze thema's in het Micro Frietmuseum in Brussel bij Home Frit' Home (gratis open huis elk eerste weekend van de maand).

Allemaal goed en wel om met tram 33 naar Eugène te gaan om er frieten te gaan eten, met alle respect voor Jacques Brel, maar als het gaat om het Franse chanson, het cabaret en de bal-musette, hebben de Fransen veel over friet gezongen, voornamelijk tot de jaren 1950, voordat het gefrituurde aardappelstaafje een standaardbijgerecht werd in de Franse keuken (‘Le beefsteak frites’, Rika Zaraï, 1976).

Frietjes en caféconcert

In het caféconcert, op andere podia of op straat kan de friet feestelijk zijn (‘Là où y a des frites’, door Dommel en Daniderff, 1935), spottend (‘Elle sait faire les frites’, door Louis Bousquet, circa 1915) of romantisch op de melodie van een accordeon (‘Cornet de frites’, door Yves Montand, 1950) of tegen een achtergrond van crisis (‘Quand? On r’mang’ra des frites...’ van Noël Barcy, alias Léon Crabbé, of ‘le Virgile’ uit het nu verdwenen Belgische weekblad ‘Pourquoi pas?’, voor de tekst, en Ludo Langlois voor de muziek, eind jaren 1930), fragment: «Quand on r’mang’ra des frites! Y’a ma flamm’ qui r’viendra certain’ment.» Bij de bevrijding werd de musette standaard, «Là où y a des frites», gereïncarneerd als «Là où y a plus d’Fritz» (lees meer: Frieten en politiek).

«Friet met mayonnaise» of «Les frites bordel»?

Bij ons wordt de friet onlosmakelijk geassocieerd met de kermis, in Vlaanderen vaak, tijdens de jaren zeventig. ‘Friet met mayonaise’ (1974) van Johnny Hoes of D.V.O. Electrogram, op de melodie van ‘Gigi l’Amoroso’ (Dalida), domineert de Nederlandse hitlijsten, net zoals ‘Currywurst mit Pommes frites’ (1978) van Willy Somers. In de tenten dansen de feestvierders op ‘Frietkot Boogie’ (1976) van De Strangers. Bij de overgang naar de 21e eeuw eisen Franse artiesten de friet weer op: ‘Goûte mes frites’ van Valérie Lemercier (1996) of ‘Les frites bordel’ van Thomas Dutronc (2008). De zanger Edouardo Ovni betreurt dat hij nooit ‘Les frites de Bruxelles’ (2001) heeft geproefd.

Fritüür, een traditioneel post-vegetarisch punkkoor

In Franstalig België trekt de wereld van de friet vaak artiesten aan met een meer hedendaagse of zelfs ‘alternatieve’ stijl. In 2003 bracht Les Brozeur de single ‘Les frites (aboule une fois une frite)’ uit, een bewerking van een compositie van de groep Brussels Zot Club. Sinds 2012 definieert het koor Fritüür, bestaande uit Frans-Belgische zangeressen en actrices (die in oktober 2014 een concert gaven in het Micro Frietmuseum Brussel door Home Frit' Home; foto), zichzelf als een traditioneel post-vegetarisch punkkoor, in het Vlaams en Frans, dat opkomt voor de frietkoten. Vermomd als friet voor een show al in 2006 (‘Cimetière des Belges’), zingt Claude Semal ‘On à la frite’ (2012), waarbij hij zichzelf op het podium zet en frieten maakt voor het publiek in de show ‘À la frite!’ met Michel Carcan (2015). Het ‘chanson frite’ weet ook het Waalse agentschap voor de promotie van kwaliteitsvolle landbouw (APAQ-W) te bekoren, dat voor elk van zijn ‘Semaine de la frite’-evenementen nieuwe hymnes maakt met de hulp van Belgische artiesten. Veel andere Belgische en Europese artiesten hebben de friet bezongen, die zelfs instrumentmakers inspireert.

Les Amis du MuFIm: https://www.facebook.com/lesamisdumufim

Musée de Folklore et des Imaginaires de Tournai (MuFIm): https://mufim.tournai.be/